Współczesne zmiany w systemie karnym otworzyły drogę do nowych rozwiązań mających na celu bardziej skuteczne egzekwowanie kar oraz jednocześnie ograniczanie przeciążenia zakładów karnych.
Jednym z takich rozwiązań jest Dozór elektroniczny (SDE), który umożliwia skazanym odbycie kary pozbawienia wolności poza murami zakładu karnego. W dzisiejszym wpisie przyjrzymy się bliżej temu systemowi, zrozumieją, kto może z niego skorzystać, oraz jak przebiega proces ubiegania się o taką formę kary.
Dozór Elektroniczny – Co to takiego?
Dozór elektroniczny to forma nadzoru, która umożliwia osobom skazanym na karę pozbawienia wolności odbycie jej poza zakładem karnym, przy jednoczesnym monitorowaniu ich ruchów i działań za pomocą urządzeń elektronicznych. Jest to innowacyjne rozwiązanie mające na celu zmniejszenie przeciążenia więzień, skuteczniejsze egzekwowanie kar oraz umożliwienie resocjalizacji skazanych.
W Polsce dozór elektroniczny jest uregulowany przepisami Kodeksu Karnego Wykonawczego oraz innych aktów prawnych. Skazani, którzy chcą skorzystać z tej formy odbycia kary, muszą spełnić określone warunki i przejść przez określony proces.
Jak funkcjonuje dozór elektroniczny w Polsce?
Osoba skazana na karę pozbawienia wolności, której orzeczona kara nie przekracza 1 roku i 6 miesięcy (z pewnymi wyjątkami) oraz która spełnia inne określone warunki, może ubiegać się o odbycie kary w formie dozoru elektronicznego. Wniosek o dozór elektroniczny może złożyć skazany, jego obrońca, prokurator, sądowy kurator zawodowy lub dyrektor zakładu karnego.
Aby skazany mógł skorzystać z dozoru elektronicznego, musi spełnić określone warunki, takie jak posiadanie stałego miejsca zamieszkania oraz uzyskanie pisemnej zgody od pełnoletnich domowników na odbycie kary w tej formie.
Osoba ubiegająca się o dozór elektroniczny składa wniosek wraz z uzasadnieniem oraz pisemnymi zgodami domowników na odbycie kary w tej formie. Sąd penitencjarny, który wydaje postanowienie w tej sprawie, rozpatruje wniosek na posiedzeniu.
Sąd penitencjarny decyduje o przyznaniu skazanemu dozoru elektronicznego. Przy podejmowaniu decyzji sąd bierze pod uwagę spełnienie warunków oraz ocenę, czy taka forma odbycia kary jest wystarczająca do osiągnięcia celów kary.
Skazany, który otrzymał zgodę na dozór elektroniczny, jest wyposażany w urządzenie elektroniczne, które nosi przy sobie. Dodatkowo, w jego miejscu zamieszkania jest instalowany rejestrator, który komunikuje się z urządzeniem noszonym przez skazanego.
Urządzenia elektroniczne oraz rejestratory są w stałym kontakcie z systemem monitorującym, który pozwala na śledzenie ruchów i aktywności skazanego w czasie rzeczywistym.
Skazany jest zobowiązany przestrzegać określonych warunków, takich jak zakaz opuszczania określonych stref czy pozostawania w wyznaczonych miejscach o określonych porach.
Służby odpowiedzialne za nadzór nad dozorem elektronicznym mają możliwość zdalnej kontroli ruchów i działań skazanego oraz reagowania w przypadku naruszenia warunków.
Kto może skorzystać z dozoru elektronicznego?
Zgodnie z przepisami prawa, o zgodę na odbycie kary w systemie dozoru elektronicznego może ubiegać się skazany na karę pozbawienia wolności, która nie przekracza 1 roku i 6 miesięcy. Warto zaznaczyć, że osoby skazane wcześniej za poważne przestępstwa lub tzw. recydywiści nie kwalifikują się do korzystania z tego systemu. Ważne jest również, aby wyrok skazujący był prawomocny.
Warunki i przesłanki dozoru elektronicznego
Oprócz spełnienia warunku dotyczącego długości orzeczonej kary, istnieją również inne przesłanki, które muszą zostać spełnione, aby skorzystać z dozoru elektronicznego. Skazany musi mieć stałe miejsce zamieszkania, a także uzyskać pisemne zgody od pełnoletnich domowników na odbycie kary w tej formie. Należy pamiętać, że liczba i zasięg dostępnych nadajników oraz rejestratorów może wpłynąć na decyzję o przyznaniu zgody. Wartość Dozoru Elektronicznego polega na uznanie przez sąd, że taka forma kary wystarczy do osiągnięcia celów kary.
Proces ubiegania się o dozór elektroniczny
Aby skorzystać z dozoru elektronicznego, skazany lub osoba uprawniona (takie jak obrońca, prokurator, sądowy kurator zawodowy lub dyrektor zakładu karnego) składa pisemny wniosek. Wniosek powinien zawierać uzasadnienie, w którym wykazuje się spełnienie wszystkich wymaganych przesłanek. Do wniosku należy dołączyć również pisemne oświadczenia domowników, którzy wyrażają zgodę na taką formę kary.
Decyzję o dozorze elektronicznym wydaje sąd penitencjarny. Postępowanie w tej sprawie może być wszczęte na wniosek po orzeczeniu kary pozbawienia wolności. Sąd rozpatruje sprawę na posiedzeniu, a na jego decyzję przysługuje zażalenie.
Podsumowanie
Dozór elektroniczny to innowacyjne rozwiązanie w systemie karnym, które daje szansę skazanym na odbycie kary pozbawienia wolności w bardziej elastyczny i społecznie akceptowalny sposób. Dzięki niemu skazani mogą pozostać w swoim otoczeniu, a jednocześnie podlegać kontroli i przestrzegać zasad. Pamiętajmy, że korzystając z tej formy kary, musimy spełnić określone przesłanki i przestrzegać procedur prawnych. To kolejny krok w kierunku humanizacji systemu karnego, który stawia na skuteczność, a jednocześnie szanowanie praw i godności skazanych.